4ይን ናይ መወዳእታን ክፋል
መግዛእቲ ጥልያን፥
ግብጺ ተዳኺማ ድሕሪ ምውጻኣ፣ እንግሊዝ ውዕል ሂወት/ዓድዋ
ብምጥሓስ ንባጽዕ ንጥላያን ኣረከቦ። ሃጸይ ዮሃንስ ንውዕል ሂወት/ዓድዋ፣ ግብጺ ድሕሪ ምውጽኣ ባጽዕ ናብ ኢትዮጵያ ክትምለስ
እያ ዝብል ትርጉም ህይብዎ ስለዝነበረ፣ ብክሕደት እንግሊዝ ኣዚዩ ተቖጥዐ። ስምዕትኡ ከኣ ናብ እንግሊዝ ኣብጸሐ። እንተኾነ ሰማዒ
ኣይረኸበን። ጥልያን ከኣ ካብ ባጽዕ ሓሊፋ ንኸበሳ ገጻ ገስገሰት። ሰራዊት ሃጸይ ዮሃንስ ከኣ ንሰራዊት ጥልያን ብጥሪ 1887 ኣብ ደጎሊ ሰዓሮ። ኣስታት 500 ዝኾኑ ሰራዊት ጥልያን ከኣ ሃለቑ።
ብድሕሪ እዚ፣ ሃጸይ ዮሃንስ ኣስታት 80,000 ሰራዊት ኣብ ከባቢ ሰሓጢትን ደጎልን ኣዋፊሩ እኳ ንሓያል ኵናት እንተትዳለወ፣
ንወራር ደርቡሽ/ማህዳውያን ናይ ሱዳን ኣብ መተማ ክዋጋእ ምስ ከደ ኣብቲ ውግእ ብመጋቢት1889 ተቐትለ።
